Beleidsplan

Inleiding en doelstelling

Dit beleidsplan beschrijft de koers van de stichting voor de periode 2025–2029. De stichting bezit agrarische grond in het buitengebied van Nistelrode en legt daarop een openbaar voedselbos aan. Dit voedselbos wordt duurzaam ontwikkeld en bedrijfsmatig beheerd. Alle inkomsten uit deze exploitatie komen volledig ten goede aan de algemeen nut beogende doelstellingen, conform de statuten. De stichting heeft geen winstoogmerk. Minimaal 90% van alle bestedingen wordt besteed aan algemeen nut, het vermogen wordt uitsluitend ingezet ten dienste van de doelstellingen.

Statutaire doelstelling

De stichting richt zich op duurzame ontwikkeling, beheer, facilitatie en exploitatie van openbare voedselbossen in Bernheze en omstreken. Daarbij staan integrale waardecreatie (people, planet, prosperity, partnership, peace), biodiversiteit, sociale cohesie, educatie en gezondheid centraal. Vruchtgebruikers zijn alle mensen en organisaties die direct of indirect de vruchten plukken van deze bossen in de vorm van voedsel, ecosysteemdiensten, kennis en gemeenschap.

Middelen en werkwijze

De stichting bereikt haar doelstellingen door:

1. Het aanleggen en beheren van openbare voedselbossen conform de Green Deal Voedselbossen, zonder kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen.

2. Vrijwilligerswerk en buurtparticipatie.

3. Educatie, workshops en kennisuitwisseling.

4. Samenwerking met scholen, buurtverenigingen, overheden en natuurorganisaties.

5. Bedrijfsmatige exploitatie van oogst en producten, waarvan opbrengsten volledig terugvloeien naar de ANBI-doelen.

6. Fondsenwerving via donaties, subsidies, legaten en lokale sponsoring.
   
   

   Activiteitenplanning 2025–2029

   2025 – Definitief ontwerp voedselbos vaststellen, pioniersaanplant uitvoeren, wandelpaden en informatieborden realiseren, basisbeheer uitvoeren en vrijwilligersorganisatie opbouwen; faciliteren van natuurverhalen.

   2026 – Eerste fase voedselbosaanplant, bescherming jonge aanplant, voortgezet basisbeheer, lokale betrokkenheid vergroten via communicatie, rondleidingen en educatieve activiteiten.

   2027 – Verdere aanplant, oogst- en plantdagen organiseren, opstart productverwerking, versterking vrijwilligersnetwerk en lokaal draagvlak.

   2028 – Verdichting van plantlagen, monitoring biodiversiteit, uitbreiding educatie en workshops.

   2029 – Eerste substantiële oogst, versterking samenwerkingen, opstellen langetermijnbeheerplan en publicatie vijfjaarlijks evaluatierapport.

   
   Vrijwilligersorganisatie 

   De stichting wordt ondersteund door een kerngroep van circa vijf personen, verantwoordelijk voor bestuurlijk, financieel en inhoudelijk beheer en organisatie van activiteiten. Daarnaast bestaat een vrijwilligersgroep van circa veertig personen, actief bij beheerdagen en betrokken via diverse communicatiekanalen. Jaarlijks worden beheerdagen en thematische workshops georganiseerd. Kennis en ervaring worden structureel geborgd door samenwerking met ontwerpers en ervaren voedselbosbeheerders.

   
   

Financiële verantwoording

De stichting beschikt over agrarische grond als basisvermogen. Het financiële hoofddoel voor de komende jaren is het waarborgen van financiële gezondheid door vaste lasten te minimaliseren en de lening op de aangekochte grond volledig af te lossen. Hiermee wordt de grond duurzaam veiliggesteld, zodat deze blijvend in eigendom van de stichting blijft en voor altijd als openbaar voedselbos ten goede komt aan de lokale gemeenschap.

De inkomsten van de stichting bestaan uit:

1. Opbrengsten uit oogst en verwerking van voedselbosproducten.

2. Subsidies en fondsen in de opstartfase.

3. Donaties, schenkingen en legaten.

4. Inkomsten uit educatie, workshops en publieksactiviteiten.

5. Samenwerkingen met bedrijven en instellingen.

De besteding van middelen volgt een vaste prioriteit: eerst het aflossen van de grondlening en het minimaliseren van structurele lasten, vervolgens de inzet voor aanleg, beheer, educatie en overige maatschappelijke doelen. Het bestuur ontvangt geen beloning, enkel vergoeding van aantoonbare onkosten. Het vermogen wordt uitsluitend en blijvend aangewend ten bate van de statutaire doelstellingen.

Monitoring en verantwoording

• Jaarlijkse vastlegging van ecologische ontwikkeling in foto’s, soortenlijsten en biodiversiteitsrapport.

• Jaarlijks financieel verslag en activiteitenverslag, openbaar gepubliceerd.

• Vijfjaarlijkse evaluatie met bijstelling van beleid.

Risicobeheersing

• Actieve werving en begeleiding van vrijwilligers voor continuïteit.

• Diversificatie van inkomsten om afhankelijkheid van subsidies te beperken.

• Monitoring van ecologische en financiële resultaten.

• Structurele aflossing van de grondlening en lastenbeperking om langetermijnzekerheid te waarborgen.

Slotbepaling

Dit beleidsplan vormt de leidraad voor de jaren 2025–2029. De stichting blijft gericht op duurzame waarde creatie en stelt haar gronden en opbrengsten blijvend in dienst van het algemeen nut.

Beloningsbeleid

Het bestuur ontvangt geen beloning. Uitsluitend aantoonbare onkosten worden vergoed.

Activiteitenverslag 2024–2025

Periode van opbouw
In de eerste periode lag de nadruk op het leggen van een stevige basis – ecologisch, sociaal en financieel.

Ecologie

• Aanleg van een waterpunt, natuurvriendelijke oever.

• Herstel van de bodem door deze tijdelijk met rust te laten en zware machines te weren.

• Uitvoeren van ecologische nulmetingen (bodem, inheemse planten en insecten).

• Aanwijzing van het perceel als officiële locatie voor vlindertellingen.
  Ondanks dat de aanplant van het voedselbos nog niet is gestart, neemt de biodiversiteit al zichtbaar toe. Inheemse planten, bijen, vlinders en andere insecten vestigen zich op het terrein, mede dankzij de nabijgelegen bospercelen. In 2025 is, na meerdere sessies met buurtbewoners en belangstellenden, het definitieve ontwerp voor het buurtvoedselbos vastgesteld.

Sociaal

• Betrekken van buurtbewoners via ontwerpsessies, inspraakmomenten en publicaties in lokale media.

• Organisatie van activiteiten, waaronder een openingsfeest en themabijeenkomsten.

• Samenwerking opgestart met IVN Bernheze, die inmiddels op de locatie maandelijkse Natuurverhalen verzorgt.

Financieel en partnerschappen

• De focus lag op fondsenwerving voor de aflossing van de grond.

• In november 2024 werd via de landelijke actie Treevember van The Pollinators een bijdrage opgehaald die volledig is ingezet voor de grondaflossing, om zo de lange termijnzekerheid van het voedselbos te borgen.

• In 2025 is een 0%-lening voor tien jaar verkregen van een particuliere geldschieter. Elke afgeloste euro gaat hierdoor rechtstreeks naar de grondaflossing. Ieder bedrag dat door ons wordt afgelost gaat niet terug naar geldschieter maar wordt vervolgens ingezet voor herbebossingsprojecten van The Hunger Project in Ethiopië, waaronder voedselbossen. Zo draagt ons initiatief bij aan duurzame ontwikkeling, zowel lokaal als internationaal.

• Afgesproken is dat na tien jaar alle afgeloste grond volledig eigendom blijft van Stichting Buurtvoedselbos Bernheze, en daarmee van de gemeenschap.

Steun vanuit de gemeente
De gemeente Bernheze ondersteunt het initiatief door:

• Bijdrage aan noodzakelijke materialen (maaier, tent/overkapping, bewegwijzering en informatieborden).

• Bijdrage aan aanleg en beheer van openbare wandelpaden door het toekomstige buurtvoedselbos.

• Levering van groencompost en blad om de bodem te voeden en de aanplant een goede start te geven.

Financiële verantwoording

Financiële verantwoording 2023
“De stichting is opgericht op 21 december 2023. In 2023 ontving de stichting een bijdrage van de gemeente voor oprichting, website, bankrekening en accountantskosten. Deze bijdrage van 2.460,- is tijdelijk via een privé-rekening beheerd omdat de stichting toen nog geen eigen bankrekening had. 

Financiële verantwoording 2024: volgt